حساب رسی انسان از اعمال خویش
برچسپ ها: از ، نفس ، ازقیامت ، قبل ، حساب رسی
وَ كُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَ نُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ كِتاباً يَلْقاهُ مَنْشُوراً «13»
و كارنامهى هرانسانى را در گردنش بستهايم و روز قيامت براى او نوشتهاى بيرون آوريم كه آن را در برابر خود گشوده مىبيند.
اقْرَأْ كِتابَكَ كَفى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيباً «14»
(در قيامت به انسان گفته مىشود:) كتابت را بخوان، كافى است كه امروز، خودت حسابگر خويش باشى.
نکته ها
كلمهى «طائِرٍ» در آيه، كنايه از عمل انسان است، زيرا اعمال انسان همچون پرنده پرواز دارد تا به صاحبش برسد و پرونده عمل هر كس، از خير و شرّ، به گردنش آويخته مىشود.
در قرآن بارها به مسأله نامهى عمل اشاره شده و در آيات مختلف نكاتى مطرح گرديده است، از جمله:
1- نامهى عمل براى همه است. كُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ ...
2- در آن نامه چيزى فروگذار نشده است. «لا يُغادِرُ صَغِيرَةً وَ لا كَبِيرَةً» «1»
3- مجرمان از آن مىترسند. «فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ» «2»
4- خود انسان با خواندن نامهى عملش، حاكم و داور است. «اقْرَأْ كِتابَكَ كَفى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيباً» «3»
5- رستگاران، كتابشان به دست راست داده مىشود و دوزخيان به دست چپ. أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمِينِهِ ... بِشِمالِهِ «4»
امام صادق عليه السلام مىفرمايد: انسان، اعمال خويش را در پروندهى خود چنان واضح مىبيند كه گويى همان ساعت آن را مرتكب شده است. «1»
فخر رازى مىگويد: مراد از كتاب، صفحهى روح است كه اعمال انسان در آن اثر مىگذارد و مراد از خواندن، درك و فهم آن است. «2» در تفسير الميزان، از كتاب، به نفس اعمال تفسير شده است.
در روايات بسيارى توصيه شده كه انسان پيش از قيامت، به حساب كار خود رسيدگى كند.
«حاسبوا انفسكم قبل أن تحاسبوا» «1» و اينگونه محاسبهها، زمينهى بيدارى انسان و نبود آن نشانهى غفلت اوست.
در حديث آمده است: هر كس در دنيا از خود حساب بكشد، حسابش در آخرت آسان است.
پس بايد در همين دنيا كتاب زندگى و پروندهى اعمال خود را بخوانيم تا ضعفها را جبران و از بدىها توبه كرده و به اعمال نيك خود بيافزاييم. «2»
«1». كهف، 49.
«2». كهف، 49.
«3». اسراء، 14.
«4». الحاقّه، 19.
جلد 5 - صفحه 29
«1». تفسير نورالثقلين.
«2». تفسير كبير.
جلد 5 - صفحه 30
پیام ها
1- حساب و كتاب، براى همه است واستثنا ندارد. كُلَّ إِنسانٍ
2- همهى انسانها با كارت شناسايىِ اعمال، در محشر حضور پيدا مىكنند. «كُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِي عُنُقِهِ»
3- عمل انسان، ملازم انسان است. أَلْزَمْناهُ ... فِي عُنُقِهِ
4- سعادت و شقاوت انسان بستگى به اعمال خود او دارد، نه عوامل اتفاقى مانند شانس و اقبال. أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ ...
5- براى خدا همهى عملها روشن است، به گردن آويختن نامهى اعمال، براى فهميدن خود انسان است. «نُخْرِجُ لَهُ»
6- همهى اعمال و حركات انسان ثبت مىشود. گرچه ثبت اعمال در دنيا براى انسان محسوس نيست، ولى در قيامت، كارنامهى عمل او گشوده و افشا خواهد شد. «كِتاباً يَلْقاهُ مَنْشُوراً»
7در قيامت، همهى مردم قادر به خواندن نامهى اعمال خود مىشوند. «اقْرَأْ»
8- در قيامت، وجدانها بيدار مىشود. «بِنَفْسِكَ»
9- قيامت، تنها دادگاهى است كه مجرم عليه خودش حكم مىكند. «كَفى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيباً»