عید فطر؛ جشن عبودیّت
برچسپ ها: گناه ، عید ، فطر ، خلوص ، عبودیت ، جشن
عید فطر؛ جشن عبودیّت
نگاهى به سازندگیهاى اخلاقى و عرفانى رمضان
شاید هیچ فرصتى براى یك محاسبه همه جانبه و خانهتكانى اساسى و بازنگرى در خود و جامعه، مناسبتر از «ماه رمضان» نباشد.
در شبها و روزهاى این ماه خدایى، هم مجالى براى بازپرورى روح و جان است، هم فرصتى براى رسیدگى به محرومان و مستمندان و همدردى با دردمندان، هم موقعیّتى براى تقرّب به خدا و تقویت روحیّه معنوى و از خود رها شدن و به خدا پیوستن.
از رمضان چه انتظارى است؟!
و از روزهداران چه انتظارى؟
یكى از تكالیفمان در این ماه، رسیدگى به «خود» است، گشودن حسابى براى «محاسبه نفس»، رسیدگى به نیك و بدها، خیر و شرّها، ثوابها و عصیانها و حسنات و سیّئات خویش.
«توبه»، راهى است، گشوده پیش پاى خاكیانِ گناهآلود، تا جان خویش را به پاكى برسانند و افلاكى شوند و رضاى خداى توبهپذیر را فراهم آورند، پنجرهاى است باز شده به رویمان، جهت نگاه كردن به آستان مغفرتِ خداى غفّار.
راستى ... از كجا مىتوان میزان «خلوص» و «بندگى» را شناخت؟
عبادتها و تهذیبهاى این ماه، وسیلهاى براى «خودشناسى» و «خداخواهى» است. شبهاى «قدر»، اوجِ این معرفت متعالى و فیض سرشار الهى است، تا چه كس بهره گیرد، و چه كس تهیدست از این ضیافتخانه باز گردد!
بانوى بزرگوار اسلام، حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود: «یك روزهدار، از روزهاش چه بهرهاى مىبرد و به چه كارش مىآید، اگر زبان و گوش و چشم و اندامش را «نگهبان» نباشد؟»
جلوه دیگر رمضان، در ارتباط با «مردم» است.
كسى غمخوارى رنجدیدگان محروم را دارد كه رنج و حرمان را بشناسد و گرسنگى و نیاز را لمس كرده باشد. در روایات، از جمله حكمتهاى روزه، این به شمار آمده كه با چشیدن رنج گرسنگى و تشنگى، به یاد گرسنگان بیفتیم، تا ثروتمندان به مستمندان ترّحم كنند و مرّفهان برخوردار، به یاد محرومان نیازمند بیفتند.
روزهدار، زكات بدنش را مىپردازد،
درد گرسنگان را حس مىكند،
با نیازمندان همدردى و همدلى دارد،
اگر در طول سال، معناى «گرسنگى» را نمىداند، به بركت روزه، این مفهوم برایش عینیّت مىیابد و اگر توفیق یابد و شیطان بگذارد وحرص و آز امان دهد، به فقرا و بینوایان اطعام و افطارى مىدهد، غذاى گرم به خانوادههاى بىبضاعت، اما آبرومند مىفرستد و لبخند شادى بر چهره كودكان چشمانتظار تفقّد و دلجویى مىنشاند ... كه اگر توفیق الهى نباشد، از این خدمت به همنوع، محروم مىماند.
رمضان به خانهها «بهار» مىآورد ... بهار معنویت و صفا.
سحرخیزى براى سحرى خوردن و مناجات و نیّت روزه و نماز صبح اول وقت، از بركات این ماه است.
گرم شدن كانون مساجد و محافل دینى و اتصال قویتر «خانه ـ مسجد» و انس بیشتر كودكان و جوانان با خانه خدا و نماز جماعت، بركت دیگرى است.
آهنگ قرآن و دعا، خانهها را نورانى مىكند.
رابطه عاطفى میان اعضاى خانواده، بر محور «بندگى خدا» تقویت مىشود.
«صله رحم»، افزایش مىیابد و دلها به هم نزدیكتر مىگردد.
راستى كه شبها «دعاى افتتاح»، سحرها «دعاى ابوحمزه»، در مساجد دعاهاى هر روزه ماه، در شبهاى قدر، مراسم احیاء و غلغله جمعیت در مساجد و حرمها و مصلاها، اینها همه موجى از رحمت و ابرى از كرامت را بر سر مؤمنان، سایهافكن مىسازد.
چه دلهایى كه از ریب و ریا پاك مىشود،
چه دستهایى كه به جیب فتوت مىرود، تا گرهى از كار دردمندى بگشاید و غمى از چهره خانوادهاى بزداید،
چه حنجرههاى داودى، كه به تلاوت وحى خدا مترنّم مىشوند،
چه وارستگیها و توبهها و پاك شدنهایى كه محصول سبز و ماندگار «موسم رمضان» است،
چه اخلاقهایى كه در سایه مواعظ گویندگان، به صلاح مىگراید.
چرا رمضان را «آینه»اى نسازیم، براى تماشاى سیماى اخلاق و چهره باطن خویش؟
و كلاسى كه درس آن «خودسازى» است،
متن آن «دعا» و «نماز»،
و قبولى آن «توبه» و توفیق ترك گناه و بهسازى اخلاق در خانه و مدرسه و اداره و بازار و محل كار!
اگر چنین شد، مىتوان روز فطر را «عید» گرفت.
«عید فطر»، نمره قبولى در دوره آموزشى «شهراللّه» است.
عید فطر، عید توفیق در عبودیت و معرفت و تهذیب نفس و دور شدن از رذائل و نزدیك شدن به فضایل است.
عید «ذكر خدا» و «یاد نیازمندان»،
عید «كفّ نفس» و كنترل خواستهها و مهار تمنیّات،
كیست كه راضى شود میوهاى از باغ رمضان نچیده، گام از این بوستان بیرون نهد؟
وقتى سپاهى بر دشمن پیروز مىشود، شیپور پیروزى مىزنند.
غلبه بر «خصم درون» نیز، شادى دارد.
عید فطر، جشن عبودیّت است.
خوشا آنان كه اعمالشان مرضىّ نظر «مولا» مىشود و به تفرّجى در دامنههاى روحپرور ملكوتى كه در این ماه، به زمینیان هدیه مىشود پرداخته، دامن دامن مغفرت و رحمت گرد مىآورند.
رمضان نیز مىگذرد و با همه خجستگى و مباركىاش به پایان مىرسد.
گروهى به شبزندهدارى و تهجّد و «یارب یارب» شبها و سحرگاهان انس مىگیرند، عدهاى با دستهایى گشوده از نیاز و دلهایى لرزان از خوف و خشیت الهى، چشم امید به غفرانِ خداى غفار مىدوزند،
جمعى هم در كاستن از لغزشها و سبك كردن بار گناهان مىپردازند،
كسانى از این یك ماه، براى یازده ماه دیگر توشه سلوك و نیروى عمل صالح برمىگیرند.
راستى ... ما از كدام گروهیم؟!
"جواد محدثى"