دو توصیه مهم
برچسپ ها: توصیه ، مال ، یتیم ، بعهد ، وفای ، مهم
وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلًا «34»
و به مال يتيم، جز به بهترين راه (كه به نفع يتيم باشد) نزديك نشويد، تا آنكه به حدّ بلوغ ورشدش برسد. (كه آنگاه اموالش را به او بر مىگردانيد) و به پيمان وفا كنيد، كه (در قيامت) از عهد و پيمان سؤال خواهد شد.
نکته ها
كلمهى «اشد» از «شد»، به گره محكم گفته مىشود و در اينجا منظور مرحلهى رشد يتيم و استحكام جسمى و روحى در حفظ اموالش مىباشد.
قرآن دربارهى حفظ حقوق يتيم و مراعات حال او و رسيدگى و تكفّل امور يتيمان سفارش فراوان كرده است. ولى چون احتمال لغزش مالى و سوء استفاده كردن از اموال يتيمان بسيار است، لذا هشدار بيشترى لازم است، به گونهاى كه از نزديك شدن به آن نيز نهى شده و تصرّف ظالمانه در اموال يتيمان، خوردن آتش شمرده شده است. «1»
وقتى اين آيه نازل شد، مسلمانان از حضور بر سر سفرهى ايتام كناره گرفتند و آنان رامنزوى ساختند. آيهى ديگرى نازل شد كه مراد از نزديك نشدن، سوءاستفاده است، والّا افراد مصلح نبايد به بهانهى تقوا، يتيمان را رها كنند. «وَ إِنْ تُخالِطُوهُمْ فَإِخْوانُكُمْ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ» «2»
در حديث مىخوانيم: مراد از عهد و پيمانى كه مورد سؤال است، محبّت و دوستى و اطاعت از علىّ عليه السلام است. «3»
«1». نساء، 10.
«2». بقره، 220.
«3». بحار، ج 24، ص 187.
جلد 5 - صفحه 57
پیام ها
1- اسلام، پشتيبان محرومان، ضعيفان و يتيمان است. «لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ»
2- هر جا احتمال سوءاستفاده باشد، بايد بيشتر سفارش كرد. «1» «لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ»
3- جاذبهى مال به قدرى زياد است كه نزديك شدن به آن هم گاهى گناه و حرمت را در پى دارد. «لا تَقْرَبُوا»
4- كودكان، حقّ مالكيّت دارند. «مالَ الْيَتِيمِ»
5- ارث يكى از اسباب مالكيّت است. «مالَ الْيَتِيمِ»
6- تصرّف در مال يتيم مشروط به رعايت بالاترين و پرثمرترين شيوههاست. (اگر منافع يتيم در گردش مال اوست، بايد آن را به كار انداخت، نه آنكه بىتفاوت ماند.) لا تَقْرَبُوا ... إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ
7- در تصميمگيرىهاى مالى، بايد منافع و مصالح يتيمان مراعات شود. «إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ»
8- تصرّف نابجا و حيف و ميل اموال يتيمان، ممنوع است. لا تَقْرَبُوا ... إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ
9- زمان واگذارى مال يتيم به خود او، وقتى است كه به بلوغ فكرى و اقتصادى و جسمى برسد. «حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ»
10- به پيمانها- هرچه و با هر كه باشد- وفادار باشيم. «أَوْفُوا بِالْعَهْدِ»
11- توجّه به مسئوليّت، انسان را از گناه باز مىدارد. «إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلًا»
«1». به همين دليل، حضرت على عليه السلام در نهج البلاغه، در مورد رعايت حقوق اجير، كشاورز، زن ويتيم، سفارش بيشترى كرده است. مانند: «اللّه اللّه فى الايتام» نهجالبلاغه، نامه 47.