فضیلتی فراموش شده

فرصت های معنوی در زندگی بشر، نعمت هایی هستند که جسم و روح آنان را نوازش می دهند و موجبات شادمانی و آرامش را فراهم می سازند. رسول خدا صلی اللّه علیه وآله می فرمایند: «انّ لربّکم فی ایام دهرکم نفحات ألا فتعرّضوا لها، کافی/3/212» همانا در طول زندگی شما نسیم های رحمتی از سوی پروردگارتان می وزد؛ پس به هوش باشید خود را در معرض آن ها قرار دهید.

روز بیست و پنجم ذیقعده، هم زمان با آغاز دحوالارض، برای اهل مراقبت و سیر و سلوک، اهمیت ویژه ای دارد، زیرا نسبت به دیگر ایام مشهور مورد توجه عامه مردم نیست و آن ها کم تر در این ایام به انجام اعمال عبادی ویژه مشغول می گردند، لذا دحوالارض می تواند از ایام ممتاز سال باشد، زیرا توجه در زمان غفلت عموم از مراقبات مهم، باعث سرعت اجابت است و اعمال نزد حضرت حق بزرگ تر و به قبول نزدیک تر و اجر بیشتری دارد.

واژه شناسی

«دحو» به معنای گسترش است و بعضی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محل اصلی اش تفسیر گرفته اند. منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب های حاصل از باران های سیلابی نخستین، فراگرفته بود. این آب ها، به تدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده تر شدند. از طرف دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی ها و بلندی ها یا شیب های تند و غیرقابل سکونت بود. بعدها باران های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و اندک اندک زمین های مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع به وجود آمد. مجموع این گسترده شدن، «دحو الارض» نام گذاری می شود.

تعریف

دحو الارض، روزی است که خداوند با نظر به کره زمین، به جهان خاکی حیات بخشید. و روزی که زمین از زیر کعبه کشیده و گسترانیده شد. پس از آنکه تمام سطح کره زمین به مدت طولانی در زیر آب فرو رفت، خداوند خواست تا آن را از زیر آب بیرون آورد که صحنه زندگی موجودات مهیا گردد. از این رو، بخش هایی از کره زمین که سراسر از آب بود؟ شروع به خشک شدن نمود تا کم کم به شکل ربع مسکون امروزین درآید. مطابق روایات، اولین نقطه ای که از زیر آب سر برآورد، مکان کعبه شریف و بیت اللّه الحرام بود. به نظر برخی از مفسران، آیه 30 سوره نازعات (والارض بعد ذلک دحاها) به همین واقعه اشاره دارد.

مناسبت های دیگر

گذشته از واقعه دحوالارض، رویدادهای دیگری نیز در این روز رخ داده اند که اهمیت آن را دوچندان نموده اند؛ از جمله:

میلاد شیخ الانبیاء حضرت ابراهیم علی نبینا و آله و علیه السلام

میلاد حضرت عیسی مسیح علیه السلام

خروج رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله از مدینه به همراه هزاران نفر به سوی مکه، به قصد حجت الوداع. در این سفر وجود مقدس حضرت زهرا سلام اللّه علیها و همسران پیامبر صلی اللّه علیه و آله نیز ایشان را همراهی می کردند.

در روایتی نیز آمده است که قائم عجل اللّه تعالی فرجه الشریف در همین روز قیام خواهد کرد.

اعمال توصیه شده

روزه: روز دحوالارض از چهار روزی است که در تمام سال به فضیلت روزه گرفتن، ممتاز است و در روایتی آمده است: هر کس آن روز را روزه بدارد، روزه اش کفاره هفتاد سال می باشد.

احیا و شب زنده داری؛

غسل به نیت روز دحوالارض؛

نماز: نمازی که سیدبن طاووس از کتب شیعه قمیین نقل کرده است، دو رکعت می باشد که باید در وقت چاشت خوانده شود. در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره والشمس بخواند و بعد از سلام نماز، بخواند: لاحول ولا قوّت …لا باللّه العلی العظیم؛ پس دعا کند و بخواند: یا مقیل العثرات أقلنی عثرتی یا مجیب الدّعوات أجب دعوتی یا سامع الا صوات اسمع صوتی و ارحمنی و تجاوز عن سیئاتی و ما عندی یا ذاالجلال و ال…کرام. وسایل الشیعه / 8 / 182.

ذکر و دعا

خواندن این دعا که شیخ کفعمی در مصباح فرموده، مستحب است:

اللّهمّ داحی الکعبت و فالق الحبّت و صارف اللّزبت و کاشف کلّ کربت أسألک فی هذا الیوم من أیامک الّتی أعظمت حقّها و أقدمت سبقها و جعلتها عند المؤمنین ودیعت و …لیک ذریعت و برحمتک الوسیعت أن تصلّی علی محمّد عبدک المنتجب فی المیثاق القریب یوم التّلاق فاتق کلّ رتق و داع …لی کلّ حقّ و علی أهل بیته الا طهار الهدات المنار دعائم الجبّار و ولات الجنّت و النّار و أعطنا فی یومنا هذا من عطائک المخزون غیر مقطوع و لاممنوع (ممنون) تجمع لنا به التّوبت و حسن الا وبت یا خیر مدعوّ و أکرم مرجوّ یا کفی یا وفی یا من لطفه خفی الطف لی بلطفک و أسعدنی بعفوک و أیدنی بنصرک و لا تنسنی کریم ذکرک بولات أمرک و حفظت سرّک و احفظنی من شوائب الدّهر …لی یوم الحشر و النّشر و أشهدنی أولیاءک عند خروج نفسی و حلول رمسی و انقطاع عملی و انقضاء أجلی اللّهمّ و اذکرنی علی طول البلی …ذا حللت بین أطباق الثّری و نسینی النّاسون من الوری و أحللنی دار المقامت و بوّئنی منزل الکرامت و اجعلنی من مرافقی أولیائک و أهل اجتبائک و اصطفائک و بارک لی فی لقائک و ارزقنی حسن العمل قبل حلول الا جل بریئا من الزّلل و سوء الخطل اللّهمّ و أوردنی حوض نبیک محمّد صلّی اللّه علیه و آله و اسقنی منه مشربا رویا سائغا هنیئا لا أظمأ بعده و لا أحلّأ ورده و لا عنه أذاد و اجعله لی خیر زاد و أوفی میعاد یوم یقوم الا شهاد اللّهمّ و العن جبابرت الا وّلین و الآخرین و بحقوق (لحقوق) أولیائک المستأثرین اللّهمّ و اقصم دعائمهم و أهلک أشیاعهم و عاملهم و عجّل مهالکهم و اسلبهم ممالکهم و ضیق علیهم مسالکهم و العن مساهمهم و مشارکهم اللّهمّ و عجّل فرج أولیائک و اردد علیهم مظالمهم و أظهر بالحقّ قائمهم و اجعله لدینک منتصرا و بأمرک فی أعدائک مؤتمرا اللّهمّ احففه بملائکت النّصر و بما ألقیت …لیه من الا مر فی لیلت القدر منتقما لک حتّی ترضی و یعود دینک به و علی یدیه جدیدا غضّا و یمحض الحقّ محضا و یرفض الباطل رفضا اللّهمّ صلّ علیه و علی جمیع آبائه و اجعلنا من صحبه و أسرته و ابعثنا فی کرّته حتّی نکون فی زمانه من أعوانه اللّهمّ أدرک بنا قیامه و أشهدنا أیامه و صلّ علیه (علی محمّد) و اردد …لینا سلامه و السّلام علیه (علیهم ) و رحمت اللّه و برکاته.

مطالب مرتبط

آینه ی فضیلت و پارسایی

از جمله اندیشمندانی که زندگی او سرشار از و زهد و تقوا، و تلاش بری کسب موفقیت بود و زندگی او می تواند بری نسل جست و جو گر امروز الگوی مناسبی باشد، آیت اللّه احمدی میانجی - رحمةاللّه علیه - است.

نماد فضیلت ها

امام هشتم شیعیان حضرت علی بن موسی الرضا (ع) روز یازدهم ذیقعده سال 148 هـ. ق در مدینه دیده به جهان گشود.(1)

اعمال ماه رجب

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند: «رجب ماه بزرگ خداست و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت به پایه آن نمی رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است، آگاه باشید که رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر کسی در ماه رجب حتی یک روز روزه بدارد خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می گردد.»[1]

برگی از درخت فضیلت

زندگی افتخارآمیز امام حسن مجتبی علیه السلام را می توان به دو بخش کلّی زیر تقسیم کرد:

امام رضا (ع) نماد فضیلت ها

دوران امامت آن حضرت 20 سال بود که با سه تن از حکمرانان مستبدّ عباسی، یعنی هارون (ده سال)، امین (پنج سال) و مأمون (پنج) سال معاصر بود. امام رضا در آخر ماه صفر سال 203 هـ. ق در سن 55 سالگی توسط مأمون مسموم شد و در سناباد نوقان که امروزه یکی از محلات مشهد مقدس محسوب می شود به شهادت رسید و در محل مرقد فعلی به خاک سپرده شد. (2)

با فضیلت ترین ذکر در ماه شعبان

فرستادن صلوات به اندازه ای ارزش دارد که از معصوم علیه السلام نقل شده است که سنگین ترین عمل(مستحبی) در ترازوی قیامت، صلوات است. حال اگر این ذکر شریف در ماه باعظمتی مثل شعبان باشد، ارزش آن بیشتر خواهد شد. بر این اساس خواندن صلوات شعبانیه در این ماه توصیه شده است و امام سجاد(علیه السلام) به خواندن این صلوات، در ماه شعبان مداومت داشتند. این صلوات، کلاسی برای معرفت به اهلبیت است. اهلبیتی که مانند کشتی نجات در دریاهای متلاطم هستند.

در روز مباهله چه گذشت؟

مباهله، سندی قطعی بر فضیلت و امامت امیرالمومنین(ع)

فضیلت وفا

یکی از فضائل فراموش شده، فضیلت وفاست که در فارسی به آن می گویند: نمک شناسی، و ضد آن نمک نشناسی است. این فضیلت وفا، یک فضیلت فوق العاده مهمی است، اما این درّ گرانبها را معمولاً انسانها ندارند.

6 فضیلت ویژه ماه رمضان!

رمضان ماهی سراسر خیر و برکت است. لحظه لحظه ی آن مملو از آثار و برکاتی ارزشمند است که همین امر سبب به وجود آمدن فرصتی مغتنم در این ماه می گردد

فضیلت و اعمال روز مباهله

روز بیست وچهارم ذیحجه بنابر اشهر روزی است که رسول خدا صلی اللّه علیه و آله با نصارای نجران مباهله کرد، و پیش از مباهله عبا بر دوش مبارک گرفت، و حضرت امیر المؤمنین و فاطمه و حسن و حسین علیهم السّلام را زیر عبا جا داد

گوهر فضیلت

امیرالمؤمنین علیه السلام این ماه را روزه داشتی و گفتی: رجب، ماه منست و شعبان ماه رسول خداست و ماه رمضان، ماه خدای تعالی است جل و جلاله. و امام صادق علیه السلام فرمود: رسول اللّه صلی الله علیه و آله فرمود: هر که از رجب سه روز روزه دارد خدای تعالی وی را به هر روزی روزه سالی بنویسد و هر که هفت روز روزه دارد، هفت در دوزخ ازو در بندند و هر که هشت روز روزه دارد هشت درِ بهشت از برای او بگشایند و هر که پانزده روز روزه دارد خدای تعالی حساب وی آسان کند و هر که همه ماه رجب روزه دارد خدای تعالی وی را خشنود کند و خشنودی خود بنویسد و از هر که خشنود باشد، وی را عذاب نبود.

گوهر فضیلت

این ماهی است که در آن بهشت را بیارایند و روزهای مؤمنان را منشعب سازند و بیفزایند و از این جهت آن را شعبان خوانند.

فضیلت ماه رجب الاصب

اعمال این ماه به دو دسته تقسیم می شود: الف- اعمال و عبادات مشترک بین تمام روزها و شب های این ماه ب- اعمال ویژه که مختص روزها و شب های خاص این ماه است. امام صادق (ع) به شخصی تعلیم داد که در هر صبح و شام و بعد از هر نماز، این دعا را بخواند: یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ وَآمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍّ یا مَنْ یُعْطِی الْکَثیرَ بِالْقَلیلِ یا مَنْ یُعْطی مَنْ سَئَلَهُ یا مَنْ یُعْطی مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ وَمَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَرَحْمَةً اَعْطِنی بِمَسْئَلَتی اِیَّاکَ جَمیعَ خَیْرِ الدُّنْیا وَجَمیعَ خَیْرِ الْأخِرَةِ وَاصْرِفْ عَنّی بِمَسْئَلَتی اِیّاکَ جَمیعَ شَرِّ الدُّنْیا وَشَرِّ الْأخِرَةِ فَاِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ ما اَعْطَیْتَ وَزِدْنی مِنْ فَضْلِکَ یا کَریمُ یا ذَاالْجَلالِ وَالْأِکْرامِ یا ذَاالنَّعْمآءِ وَالْجُودِ یا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ حَرِّمْ شَیْبَتی عَلَی النَّارِ!

دحو الارض، فضیلتی فراموش شده

فضیلت و اعمال عید قربان

در تعالیم دینی چهار روز است که به عنوان عید تعیین گشته است که عبارتند از: عید فطر، عید قربان، عید غدیر و روز جمعه. در این میان عید قربان یکی از اعیاد مهم و بزرگ مسلمین به شمار می رود به نحوی که برخلاف بسیاری از اعیاد، مورد اختلاف نبوده و همه فِرَق مسلمین این روز را عید محسوب می کنند؛ لذا در دعای مخصوص قنوت نماز عید می خوانیم: «اللهم انی اسألک بحق هذا الیوم الذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمد صلی الله علیه و آله ذخرا و شرفا و کرامة و مزیدا...؛ بارالها! به حق این روزی که آن را برای مسلمانان عید و برای محمد صلی الله علیه واله ذخیره و شرافت و کرامت و فضیلت قراردادی...» و بدین گونه عید را فقط مخصوص مؤمنین ندانسته و همه مسلمین را در آن سهیم می دانیم و اعتقاد داریم این گردهمایی عظیم رهیافتی برای رسیدن به اعتصام به حبل الله است که یکی از مهم ترین دستورات اجتماعی اسلام است.

ماه رجب (فضیلت ماه رجب)

در حکایتی دل نشین از پیامبر گرامی اسلام از زبان شخصی به نام ثوبان این چنین آمده است که: با رسول خدا(ص) در قبرستان بودیم. حضرت ایستاد و گذشت و دوباره ایستاد.