محافظت از یک گوهر قیمتی!

هیچ صاحب گنج و گوهری جواهرات خود را بدون محافظ، در معرض دید رهگذران نمی گذارد تا بدرخشد، جلوه كند و چشم و دل برباید، چون خود جواهر ربوده می شود.
هیچ باغبانی را سرزنش نمی كنند كه چرا دور باغ خود حصار كشیده است، چون باغ بی دیوار، از آسیب مصون نیست و میوه و محصولی برای باغبان نمی ماند.

هر چیز كه قیمتی تر باشد، در صد مراقبت از آن بالاتر می رود. هر چه كه نفیس تر باشد، بیم ربودن و غارت بیش تر است و مواظبت، لازم تر.
اگر در شیشه عطر را باز بگذاری، عطرش می پرد. 
وقتی راه ورود پشه ها را می بندی، خود را «مصون» ساخته ای، نه «محدود» و زندانی.
 وقتی در خانه را می بندی، یا پشت اتاقت پرده می آویزی، خانه خود را از ورود بیگانه و نگاه های مزاحم در پناه قرار داده ای، نه كه خود را در قید و بند و حصار افكنده باشی. ( آئین معاشرت، جواد محدثی)

فلسفه حجاب و آثار رعایت حریم در روابط زن و مرد

1- ایجاد امنیت و آرامش

برای این كه كنترل امیال برای زن و مرد ممكن شود، علاوه بر دستورات اخلاقی، اسلام حد و مرزی را از لحاظ پوشش، طرز برخورد، روش و رفتاری برای هر یك از طرفین قرار داده است. مراعات این حدود سبب می شود محیط جامعه حتی الامكان عاری از انگیزه های شهوانی باشد.

اگر اجتماع موجبات هیجان مداوم شهوات را فراهم كند، به تلاطم و نارضایتی غریزه با هزاران جنایت از آن رو به رو خواهد شد. از این رو لازمه دست یافتن به آرامش وزناشویی از بین رفتن شرایط تحریك آمیز در محیط است. افزایش سرسام آور جرم و جنایت علیه زن در كشورهای بی بندو بار كه امنیت زنان را به شدت به مخاطره انداخته، مؤید این مطلب است.

2- ارزش آفرینی برای زن

مرد در عمق روح خود از تسلیم بودن زن نفرت دارد و همیشه عزت و بی نیازی و بی اعتنایی زن را نسبت به خود ستوده است. حجب و حیاء كه از ویژگی های فطری زن است, در واقع تدبیر آفرینش برای حفظ مقام و موقعیت زن در برابر مرد است. 
ویل دورانت می گوید: «زنان به طور تجربی دریافته اند كه دست و دل بازی مایه طعن و تحقیر است. آن چه بجوییم و نیابیم، عزیز و گران بها می شود».
بنابر این، پوشیدگی زن او را از خطر ابتذال مصون می دارد و بر حرمت و ارزش او می افزاید.
احترام حقیقی به یك زن از جانب مرد، تنها زمانی امكان پذیر است كه آن مرد به دیده آلوده در او ننگرد. زن پاكدامن از این كه به دیده شهوت و هوس نگریسته شود، سخت در عذاب است. پوشیدگی زن سبب می شود كه جلوه های ظاهری زن به جای مقام انسانی او ملاك ارزش گذاری نگردد.

3- استواری اجتماع:

اگر زنان بطور ساده و پوشیده در جامعه ظاهر شوند با راحتی و آسایش بیش تری می توانند به فعالیت بپردازند. در چنین محیطی مردان نیز از انحرافات گوناگون مصون می مانند و نیروی خود را به جای این كه صرف هوس بازی و شهوت رانی بكنند، صرف سازندگی و فعالیت می كنند. 
بنابراین حجاب مانع فعالیت زن نیست، بلكه یكی از عوامل مؤثر در افزایش كار و فعالیت در جامعه است. از این رو می توان گفت كه حجاب نه محدودیت است برای زن و نه محدودیت است برای مرد، بلكه مصونیت است هم برای زن و هم برای مرد.

احترام حقیقی به یك زن از جانب مرد، تنها زمانی امكان پذیر است كه آن مرد به دیده آلوده در او ننگرد. زن پاكدامن از این كه به دیده شهوت و هوس نگریسته شود، سخت در عذاب است. پوشیدگی زن سبب می شود كه جلوه های ظاهری زن به جای مقام انسانی او ملاك ارزش گذاری نگردد.

مراعات پوشیدگی و سادگی نتیجه مهم دیگری نیز دارد و آن از بین رفتن آفت بزرگ مدپرستی است . رواج مدپرستی در بین بانوان سبب اتلاف سرمایه های جامعه و به اقتصاد فردی و اجتماعی صدمات جبران ناپذیری وارد می آورد. (مسئله حجاب، شهید مطهری، ص 52)
خداوند آفرینش مرد و زن را یكسان و مشابه قرار نداده و تفاوت هایی را از نظر روحی و روانی در خلقت آن دو پدید آورده است. از آن جمله، احساسات آن دو نسبت به هم یكسان و شبیه هم نیست.
لازمه استحكام  پیوند زناشویی در وجود همین تفاوت در احساسات آن دو نسبت به هم است. یكی از تفاوت ها این است كه تلاش برای جلب توجه و تصاحب دل ها در زن بسیار قوی تر است و دستور پوشش برای زن هم عمدتاً برای جلوگیری از انحراف این میل طبیعی است، در مقابل، به مردان نیز حفظ نگاه و مراعات حریم برخورد با زنان را توصیه گردیده است، زیرا انحراف «چشم چرانی» نیز بنا به خصوصیات خاص مردان، در آن ها بیشتر و خطر آن نیز بزرگتر است.
اسلام از مرد خواسته است كه در اصلاح نفس خود كوتاهی نكند، زیرا اگر مرد از تقوا و خویشتن داری لازم بهره مند نباشد، مشكل روابط زن و مرد حل نخواهد شد. 
در روایتی از پیامبر اكرم (صلی الله و علیه و آله) نگاه به نامحرم تیری زهر آلود از ناحیه شیطان معرفی شده است. (بحار الانوار، علامه مجلسی، ج 104، ص 38)
برای این كه كنترل امیال برای زن و مرد ممكن شود، علاوه بر دستورات اخلاقی، اسلام حد و مرزی را از لحاظ پوشش، طرز برخورد، روش و رفتاری برای هر یك از طرفین قرار داده است. مراعات این حدود سبب می شود محیط جامعه حتی الامكان عاری از انگیزه های شهوانی باشد. 
باید به این نكته مهم توجه داشت كه اگر محیط جامعه آلوده به انگیزه شهوانی باشد، غالباً كنترل امیال برای زنان و به خصوص مردان بسیار سخت خواهد شد.

زمینه های عفاف

الف) زمینه های فردی وخانوادگی

ویل دورانت می گوید: «زنان به طور تجربی دریافته اند كه دست و دل بازی مایه طعن و تحقیر است. آن چه بجوییم و نیابیم، عزیز و گران بها می شود».

1- ایمان : ایمان به خدا و زندگی پس از مرگ از بهترین و قوی ترین راههای پیشگیری از شهوت و هوس های دنیوی است.
2- حیاء: از ثمرات عفاف كه اصلی ترین موانع  انحراف جنسی  می باشد، حیا است كه برخاسته از ادراك خوبی ها و بدی های اختیاری است كه انسان بدلیل داشتن آن، از حیوانات برتر شمرده شده است.
3- نماز و عبادت: بهترین و پر ثمرترین بازدارنده انسان از فساد و گناه، عبادت و نماز است و عبادت خداوند، ایمان انسان را قوی می كند و او را از بی عفتی و زشتی مصون می دارد. قرآن می فرماید: «همانا نماز انسان را از زشتی و منكرات باز می دارد» (سوره عنكبوت ، آیه 45)
5- كنترل نگاه: کنترل نگاه در نگاه كردن به چیزهای حرام از زمینه های فردی عفاف و باعث سلامت جامعه می باشد. برای كنترل نگاه اموری چون: توجه به علم و آگاهی خداوند و به این كه در هر لحظه خدا كارهای ما را زیر نظر دارد، توجه به قیامت و عذاب های آن و توجه به این كه دست و زبان و پاها و سایر اعضای بدن علیه انسان شهادت می دهد، مؤثر خواهد بود.
6- پاكدامنی همسر: یكی از زمینه ای عفاف در خانواده، داشتن همسری پاكدامن و عفیف است، زیرا همسر پاكدامن تأثیر به سزایی در عفت همسر خویش دارد، به علاوه این كه همسر عفیف، فرزندان پاك تربیت كرده، الگوی آنها خواهد بود.
7- تحكیم پیوند زناشویی: یكی از زمینه های عفاف و پاكدامنی تحكیم پیوند زناشویی است. به تجربه ثابت شده خانواده هایی كه كانون گرم و صمیمی ای داشته اند، كمتر دچار اختلاف شده اند. در این میان، هدیه دادن، محبت كردن، آرایش و تأمین نیاز جنسی همسرداری اهمیت است.
8- غیرت و تعصب: یكی از عوامل اساسی عفت، غیرت وتعصب است. كسی كه برای ناموس خود حرمت قائل می شود و تعصب دارد، به خود اجازه خیانت به دیگران نمی دهد. او می داند كه اگر به ناموس دیگری سوء نظر داشته باشد. مطمئناً دیگران نیز به ناموس او سوء نظر خواهند داشت. بنابراین غیرتش به او این اجازه را نمی دهد. علی (علیه السلام) می فرماید: «شخص با غیرت زنا نمی كند».(نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره 305)
به امید آنکه با رعایت نکاتی که در اسلام تذکر داده شده و به تجربه نیز ثابت شده است جامعه ای آرام و سالم, به دور از شهوت 

پرستی و خودنمایی را در ادامه راه فراهم سازیم.

حجت الاسلام علی اصغر صرفه جو