عطش تابستانی را چگونه مهار كنیم؟

تعرق زیاد در فصل گرما سبب می‌شود كه توصیه‌هایی برای نوشیدن مایعات و خصوصا آب در این فصل بیشتر از سایر فصل‌ها باشد. آب و دوغ كم نمك از نوشیدنی‌های مناسب فصل گرماست و همچنین نوشیدن چای كمرنگ، آب‌میوه طبیعی تهیه شده در منزل، ماءالشعیر، دوغ‌های خانگی بدون گاز و حتی آب گوجه‌فرنگی برای رفع عطش در فصل گرما مؤثر است.
كودكان و نوجوانان به علت تحرك و فعالیت جسمانی زیاد و متعاقب آن تعریق بالا نیاز به مایعات بیشتری دارند وجود یك بطری آب آشامیدنی سالم برای كودكان و نوجوانان الزامی‌است. چنانچه مایعات مورد نیاز بدن كودكان و نوجوانان حین فعالیت جسمانی تامین نشود مستعد گرمازدگی و تظاهر علائمی‌مثل بیحالی و كمبود آب هستند.
افراد بالای 55 و 60 سال دیرتر از زمان واقعی كه بدنشان به آب نیاز دارد احساس تشنگی می‌كنند و رغبت زیادی به مصرف آب و مایعات از خودشان نشان نمی‌دهند، بنابراین سالمندان بایستی برای جلوگیری از بروز گرمازدگی روزانه حداقل به میزان 8 تا 10 لیوان آب سالم یا مایعاتی مثل دوغ كم نمك، چای كمرنگ و آب میوه طبیعی استفاده كنند.
زنان باردار و شیرده هم روزانه به میزان 8 تا 10 لیوان آب سالم برای افزایش سوخت و ساز بدن خود نیاز دارند، هر چند نوشیدن عرقیات یا دم كردههای گیاهی سودمند است، اما بهترین نوشیدنی آب ساده است. ماءالشعیر هم نوشیدنی مناسبی برای نوجوانان است، اما مصرف زیاد شربت به علت میزان قند بالا توصیه نمی‌شود.
به گفته پزشكان شیر علاوه بر رفع تشنگی در تامین املاح و ویتامین‌های مورد نیاز بدن مؤثر است، بنابراین نوشیدن روزانه حداقل 2 تا 3 لیوان شیر برای نوجوانان، جوانان، كودكان، مادران باردار و شیرده و سالمندان توصیه می‌شود.كارشناسان تغذیه هم توصیه می‌كنند كه معجون شیر و ماست تركیب مناسبی برای كسانی است كه تمایلی به مصرف بالای شیر ندارند. این تركیب غنی از كلسیم است. آب هندوانه، آب هویج و حتی آب گوجه‌فرنگی تهیه شده در منزل به علت میزان قند پایین برای رفع عطش مناسب است.
بهترین‌ها و بدترین‌ها
آب بهترین نوشیدنی در فصل گرما است. چای رقیق، دوغ كم نمك، شربت كم‌شیرین در مراحل بعدی برای رفع عطش در هوای گرم توصیه می‌شود. سالمندان دیرتر متوجه كم آبی و حس تشنگی می‌شوند. از اینرو، افراد سالخورده ملزم به نوشیدن روزانه 8 تا 10 لیوان آب هستند كه به مراتب مناسب تر از چای، دوغ، نوشابه‌های گازدار و شربت است. توصیه می‌شود سالمندان با همراه داشتن یك بطری آب سالم در خارج از منزل برای رفع عطش در هوای گرم اقدام کنند. باید توجه داشت كه نوزادان و شیرخواران را هم نباید در اوج گرما (ساعت 10 تا 16) از منزل خارج كرد و در تغذیه انحصاری شیرخوار تا 6 ماهگی حتی در شرایط آب و هوایی گرم نیاز به خوراندن آب و سایر مایعات نیست؛ اما پس از 6 ماهگی در كنار تغذیه كمكی و شیر مادر نوشیدن آب و مایعات به شیرخوار توصیه می‌شود. آب ارجح‌تر از آب میوه‌های صنعتی با افزودنی‌ها است. درعین حال، در صورت مواجه با كم آبی و عدم دسترسی به آب سالم آشامیدنی نوشیدن هر مایع اعم از چای رقیق، دوغ كم نمك، شربت كم شیرین توصیه می‌شود. نوشابه‌های گازدار  بدترین نوشیدنی‌ها به لحاظ ایجاد سوء‌هاضمه و مشكلات گوارشی است. انواع دلسترها و ماءالشعیر كه فاقد مواد افزودنی و طعم دهنده شیمیایی باشند نوشیدنی مناسبی در تامین مایعات از دست رفته بدن به شمار می‌روند.
دوغ، پیشگیری كننده از بیماری‌ها
اسهال، مسمومیت‌های غذایی، تب و عفونت های رودهای از بیماری‌های شایع در فصل تابستان است. با گرم شدن هوا در فصل تابستان، احتمال مسمومیت‌های غذایی به واسطه مصرف گوشت‌های آلوده بیش تر می‌شود. شایع‌ترین بیماری در بین مراجعان اسهال خونی اعلام می شود. عدم مراجعه به پزشك و كم آبی ناشی از این بیماری گاهی منجر به از دست دادن كلیه بیمار و حتی مرگ می‌شود. استفاده از مواد غذایی سالم تاكید می‌ شود. بهترین نوشیدنی برای فصل تابستان دوغ است چون هم عاری از باكتری بوده و هم پیش گیری كننده از بیماری‌های این فصل است.
دكتر پریسا ترابی، رئیس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت و دكتر مینا آصف زاده متخصص بیماری‌های عفونی
منبع:
بهار زندگی، 29 آذر 1390