شرایط همنشینی

امام رضا علیه السلام:

قد سئل عن حق المومن علی المومن: ان من المومن علی المومن المودة فی صدره، و المواساة فی ماله. . . .

از امام هشتم (علیه سلام ) سوال شد حق مومن بر مومن چیست؟

حضرت فرمود: بدون تردید حق مومن بر مومن، آن است که او را قلبا دوست بدارد و از نظر مالی به وی مواسات (کمک ) نماید.

شدت ارتباط اهل ایمان در حالات روحی یکدیگر (شرکت در غم و شادی هم )

روی اءنه سئل العالم (علیه سلام ) عن الرجل یصبح مغموما لا یدری سبب غمه؟

فقال: اذا اصابه ذلک فلیعلم اءن اخاه مغموم وکذلک اذا اصبح فرحان لغیر سبب یوجب الفرح، فبالله نستعین علی حقوق الاخوان.

روایت شده که از امام هشتم (علیه سلام ) سوال شد سبب چیست، گاه شخصی؛ حالت غم فرو می رود، در حالی که خود سبب آن را نمی داند؟ حضرت فرمود: هرگاه غم و غصه (به طور ناخودآگاه ) به کسی دست دهد، پس باید بداند برادر دینی اش غمناک است. همچنین است هرگاه آدمی بی جهت حالت سرور و انبساط به او دست دهد، (این سرور سبب شادمانی برادر دینی اش می شود (وناخودگاه او را مسرور می کند)) پس از خداوند متعال می خواهیم که ما را در انجام حقوق برادران دینی کمک نماید.

خطر معاشرت با اشرار

امام رضا علیه السلام:

مجالسته الاشرار تورث سوء الظن بالاخیار.

همنشینی با اشرار و بدکاران موجب بدبینی نسبت به نیکان و درستکاران است.

دوستی نسنجیده

الاسترسال بالانس یذهب المهابة.

دامنه دادن انس با دیگران (یا انس گرفتن حساب نشده و بدون کنترل با مردم ) مهابت و شخصیت آدمی را از بین می برد.

آداب معاشرت

تزاوروا، تحابوا، وتصافحوا ولا تحاشموا.

پیوسته یکدیگر را ملاقات کنید تا دوستی هایتان برقرار بماند. با یکدیگر مصافحه کنید و بر یکدیگر بلند پروازی نکنید.

آیین بهزیستی

سئل عن الرضا (علیه سلام ): عن عیش الدنیا؟

فقال (علیه سلام ): سعد المنزل وکثرة المحبین.

از امام رضا (علیه سلام ) درباره خوشی دنیا سوال شد. فرمود: وسعت منزل و فراوانی دوستان.

هنر مردم داری

التودد الی الناس نصف العقل.

دوستی با مردم، نیمی از عقل است.

شرایط کمال همنشینی

کونوا زینا ولا تکونوا شینا، حببونا الی الناس ولا تبغضونا. جروا الینا کل مودة، وادفعوا عنا کل قبیح، وما قیل فینا من خیر فنحن اهله وما قیل فینا من شر فما نحن کذلک، والحمدلله رب العالمین. (562)

برای ما زینت و آرایش باشید و مایه ننگ و عار ما نشوید. کاری کنید که مردم ما را دوست بدارند. کاری نکنید که مردم ما را دشمن بدارند. هر محبت و دوستی را به سوی ما بکشانید و هر زشتی را از ما دفع نمایید. هرگونه خیری که درباره ما گفته شود، ما سزاوار آن هستیم و هر بدی که دشمنان درباره ما بگویند. آنچنان نیستیم (الحمدلله رب العالمین ).

هزار دوست کم و یک دشمن بسیار است

عن الرضا (علیه سلام ) عن ابیه قال: قال لقمان لابنه: یا بنی! اتخذ الف صدیق والالف قلیل ولا تتخذ عدوا واحدا، والواحد کثیر.

امام رضا (علیه سلام ) به نقل از پدر بزرگوارش فرمود: لقمان حکیم (علیه سلام ) به فرزندش فرمود: ای پسر! هزار دوست بگیر در حالی که هزار دوست کم است و یک دشمن مگیر که یک دشمن بسیار است.

دوستی های ناپایدار

خمس من لم تکن فیه فلا ترجوه بشی ء من الدنیا والاخرة:

من لم تعرف الوثاقة فی ارومته، والکرم فی طباعه، والرصانة فی خلقه، والنبل فی نفسه، والمخافة لربه.

پنج صفت اگر در کسی نبود، در کارهای دنیا و آخرت از او انتظار کار نیک نداشته باش:

1 - اصالت خانوادگی، 2 - اخلاق نیکو (بزرگواری طبع )، 3 - ثبات در اخلاق، 4 - کرامت نفس، 5 - ترس از پروردگارش.