آجیل

آجیل به مخلوطی از خشکبار گفته می‌شود که بنا بر سلیقه ها و مدل‌های گوناگون، ترکیبات آن فرق می‌کند. آجیل از دیرباز به یکی از نمادهای فرهنگ ایرانی بدل گشته‌است به صورتی که برخی از مراسم سنتی ایرانیان(مانند نوروز و یلدا) تنها با حضور آجیل مفهوم خود را پیدا می‌کنند. امروزه جایگاه آجیل میان ایرانیان از حضور در مراسم جشن و شادی فراتر رفته‌است و به بخشی از اعتقادات مذهبی آن‌ها نیز وارد شده‌است. در بسیاری از مراسم مذهبی (که معمولاً توسط زنان برپا می‌شود) از نوعی آجیل، موسوم به آجیل مشکل گشا استفاده می شود که هرچند توسط هیچ مرجع مذهبی ای تایید نشده‌است اما مردم بر این باورند که می‌تواند آن ها را در رفع مشکلاتشان یاری کند.با توجه به باغ‌های گسترده پسته ایران، آجیل ایرانی نیز به مانند پسته یکی از نمونه‌های شناخته شده صادرات ایرانی در بازارهای جهانی محسوب می‌شود.بهترین‌های خشکبار و آجیل آن‌ها هستند که در شرایط سالم عمل‌آوری شده و معمولاً به‌صورت روزانه بو داده و به فروش برسند.آجیل‌ها انواع بسیار گوناگونی دارند که نمی‌توان برای تمامی آن ها اسم انتخاب کرد. برخی اسامی هم که برای آجیل‌ها انتخاب می‌شود از دو شیوه نام گذاری پیروی می‌کند.
1. نام آجیل را بر اساس کاربرد آن انتخاب می‌کند. (برای مثال آجیل مشکل گشا)
2. نام آجیل را بر اساس ترکیبات و اجزای آن انتخاب می‌کند. (مانند آجیل شور، آجیل شیرین، چهار مغز)
هر چند گستره موادی که در آجیل‌های گوناگون به کار می‌رود بسیار زیاد است، اما به طور کلی می‌توان از اقلام زیر به عنوان ارکان اصلی تشکیل دهنده آجیل نام برد: پسته، فندق، تخمه آفتابگردان، تخمه کدو، تخمه ژاپنی، بادام زمینی، بادام، بادام هندی، گردو، نقل، کشمش، نخودچی و ماکادمیا.
مصرف آجیل در عید
در ایام عید بهتر است به جای مصرف انواع آجیل‌های پر کالری از تخم کدو استفاده شود. آجیل جز مواد غذایی پر ارزش در ایام عید به شمار می‌آید چنانچه گردو جزو موادی است که دارای اسید چرب امگا3 است و پسته و فندوق جزو موادی که دارای اسید چرپ امگا 6 است. به طور کلی هر گرم آجیل 5 یا 6 کیلو کالری انرژی دارد چنان چه 100 گرم مغز پسته 600 کیلو کالری داشته و معادل یک پرس غذا محسوب می‌شود و به طور کلی افرادی که آجیل می‌خورند کمتر غذا مصرف می‌کنند. بهترین آجیل در ایام عید، تخم کدوی ریز است و اشکالی هم ندارد که اگر در حدّ یک استکان خورده شود.  استفاده از چای به همراه توت و کشمش در ایام عید به جای قند توصیه می‌شود. معمولا خوردن تنقلات، عذاب وجدان به دنبال دارد و کابوس چاقی، لذت خوردن آن ها را از بین می‌برد. مصرف خیار در ایام عید به جای سایر میوه‌ها برای افرادی که دچار اضافه وزن هستند توصیه می‌شود. در خصوص مصرف میوه‌ها در ایام عید درست است که با مصرف میوه‌ها مقداری ویتامین‌ در بدن ذخیره می‌شود اما مصرف مجاز آن 5 یا 6 سهم در طول روز است و مصرف بیش از حد آن مشکلات زیادی را برای افراد به وجود می‌آورد. خیار با توجه به اینکه میوه‌ای کم کالری است و 10 کالری دارد افرادی که دارای اضافه وزن هستند می‌توانند به جای دیگر میوه‌ها از خیار در ایام عید استفاده کنند. اما اگر انتخابی هوشمندانه داشته باشیم، می‌توانیم ضمن لذت بردن از خوردن تنقلات، به سلامت بدن و افزایش طول عمر خود کمک کنیم. آجیل یکی از سالم‌ترین تنقلات است که ضمن برخورداری از طعمی خوب و عامه پسند، درصد قابل توجهی از نیاز بدن به املاح و ویتامین‌ها را تامین می‌کند. برای مثال، خوردن یک مشت آجیل در روز به افزایش قدرت ماهیچه‌ها کمک می‌کند. هم چنین آمینواسید موجود در دانه‌ها و آجیل با بیماری‌های قلبی مقابله کرده و در افزایش کارایی مغز موثر است. از سوی دیگر آجیل با در اختیار داشتن اسید‌های چرب امگا- 3 و مقدار قابل توجهی ویتامین E ، به جنگ پیری می‌رود. روند پیر شدن سلول‌ها پس از 35 سالگی آغاز می‌شود. در این زمان پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و ماهیچه‌ها شل می‌شوند که یکی از خواص آجیل و دانه‌ها مقابله با این روند است. البته توجه داشت که نباید درمصرف آجیل به خصوص آجیل‌های شور زیاده روی کنید زیرا در این صورت به جای مقابله با پیری، عمر خود را کوتاه می‌کنید.
اکثر مردم، خوردن آجیل را مساوی با اضافه وزن می‌‌دانند در حالی‌که محققان خلاف آن را ثابت کرده‌اند.بر اساس تحقیقات، مصرف آجیل دارای فواید فراوانی است و اگر می‌خواهید زندگی سالم و طولانی داشته باشید، آجیل بخورید.مصرف آجیل که قبلا به خاطر چربی بالای آن، منع می‌شد اکنون توصیه می‌شود در برنامه غذایی گنجانده شود.آجیل، سرشار از مواد مغذی است و دارای مقادیر فراوانی فیبر رژیمی می‌باشد.این مواد غذایی، دارای مقادیر فراوانی چربی اشباع نشده و مقدار کمی چربی اشباع شده هستند.آن‌ها همچنین دارای اسید فولیک، مس، منیزیم و ویتامین E هستند.خوردن حدود 50 گرم آجیل در روز، کلسترول LDL خون، هشت تا دوازده درصد و ابتلا به سکته قلبی،  تا 50 درصد کاهش می‌یابد.کاهش احتمال ابتلا به سکته مغزی، کاهش پیشرفت دیابت نوع 2 ، کاهش پیشرفت جنون و زوال عقل و نیز کاهش احتمال تشکیل سنگ صفرا، از جمله خواص مصرف آجیل هستند.بسیاری از افراد بر این باورند که مصرف آجیل، باعث چاقی می‌شود در حالی‌که محققان خلاف این امر را ثابت کرده‌اند. مقدار واقعی چربی آجیل، به طور کامل توسط روده جذب نمی‌شود و نیز به خاطر داشتن مقدار فراوان فیبر، حالت اشباع ، سریع صورت می‌گیرد و در نتیجه فرد، کمتر دچار پرخوری می‌شود.
تخمه کدو
تخمه کدو تنبل مغذی و سرشار از انرژی است.این تخمه‌های کوچک حاوی میزان زیادی منیزیم، فیتواسترول و روی است که برای حفظ سلامت بدن ضروری‌اند. تخمه‌ کدو می‌تواند منبعی برای تامین روی برای بدن باشد که این ماده‌ی معدنی باعث تولید گلبول‌های سفید می‌شود و با عفونت‌ها مقابله می‌کند. بهتر است تخمه کدوهای تازه را مصرف کنید زیرا هم سالم‌تر از تخمه‌های صنعتی هستند و هم ارزان‌تر تمام می‌شود. با خوردن 100 گرم تخمه کدو نیمی از نیاز روزانه بدن به منگنز، منیزیم و فسفر تأمین می‌شود و می‌تواند برای سالمندانی که در معرض پوکی استخوان قرار دارند آجیل مناسبی باشد. معمولا خوردن تنقلات، عذاب وجدان به دنبال دارد و کابوس چاقی، لذت خوردن آن ها را از بین می‌برد. اگر انتخابی هوشمندانه داشته باشیم، می‌توانیم ضمن لذت بردن از خوردن تنقلات، به سلامت بدن و افزایش طول عمر خود کمک کنیم. تخم کدو علاوه بر طعم خوبی که دارد دارای خواص فراوانی نیز هست. 10 مورد از خواص تخم کدو عبارتند از:
1. محافظ پروستات: مصرف تخم کدو، مشکلات ناشی از بزرگ شدن پروستات را کاهش می‌دهد.
2. تقویت کننده مثانه: برخی تحقیقات روی حیوانات نشان داده، عصاره کدو، تقویت کننده خوبی برای عملکرد مثانه است.
3. درمان افسردگی: این ماده غذایی حاوی ترکیب تریپتوفان است که طبیعتا ضد‌ افسردگی است.
4. پیشگیری از پوکی‌استخوان: به خاطر وجود مقادیر فراوان روی، تخم کدو محافظ طبیعی خوبی در برابر پوکی‌استخوان است.
5. ضد التهاب طبیعی: تخم کدو بدون برجای گذاشتن عوارض جانبی داروهای ضدالتهاب، به نحو موثری التهاب را کاهش می‌دهد.
6. پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه: تخم کدو، طی نتایج حاصله از تحقیقات از تشکیل سنگ‌های کلیه از جنس اگزالات کلسیم پیشگیری می‌کند.
7. از بین برنده انگل‌ها: در بسیاری از فرهنگ‌ها، برای درمان کرم کدو و دیگر انگل‌ها، از تخم کدو استفاده می‌کنند.
8. سرشار از منیزیم است:مصرف نصف پیمانه تخم کدو، 98%نیازبدن به منیزیم، را برطرف می‌کند.
9. کاهش دهنده کلسترول بد خون: به خاطر وجود فیتواسترول‌ها،‌ سطح کلسترول LDL را کاهش می‌دهند.
10. پیش گیری از سرطان: فیتواسترول‌های موجود در این ماده غذایی،‌ محافظان خوبی در برابر ابتلا به انواع سرطان‌ها محسوب می‌شوند.
دکتر کیومرث دانشور، دکتر مسعود کیمیاگر متخصص تغذیه و شهره فرجی
منابع:
ایسنا؛ خبرگزاری دانشجویان ایران
همشهری آنلاین