آینه ی فضیلت و پارسایی

از جمله اندیشمندانی که زندگی او سرشار از و زهد و تقوا، و تلاش بری کسب موفقیت بود و زندگی او می تواند بری نسل جست و جو گر امروز الگوی مناسبی باشد، آیت اللّه احمدی میانجی - رحمةاللّه علیه - است.

ایشان یکی از اساتید بزرگ اخلاق در حوزه ی علمیه قم بود که سخنان حکیمانه، دلنشین و شورانگیزش، زبانزد خاص و عام بود. عِطر خلق و خوی قرآنی او، همواره فضی محافل علمی و اخلاقی را همواره معطّر می ساخت. هر انسانی در برخورد اول، آن چنان با او انس و الفت می گرفت، که گویا سالهاست با او آشناست. سبب اصلی این شیفتگی ها اخلاق و تواضع و صمیمیت ایشان بود.

نوجوانی و جوانی

آیت اللّه احمدی میانجی در معرّفی خود اینچنین می گوید:

«نام من علی احمدی است و در منطقه ی «اوچ تپه» واقع در چهار فرسخی غرب شهر میانه، از استان آذربایجان شرقی، به دنیا آمده ام. تاریخ تولدم طبق شناسنامه، 1304ه . ش می باشد. امّا با اندکی تأمل، تاریخ تولدم تابستان 1305می باشد؛ چون که مرحوم پدرم تاریخ تولدم را پشت یکی از کتابهایش - به نام «جامع الاخبار» - چهارم محرم 1345 هجری قمری یادداشت کرده است».

«علی احمدی» که بعدها علم و فضیلتش زبانزد عام و خاص شد، تحصیلات اولیه ی خود را در نزد پدر آغاز کرد و در ادامه، به شهر تبریز و سپس به قم هجرت نمود واز محضر اساتید بزرگی همچون آیت اللّه مرعشی نجفی، آیت اللّه شیخ موسی زنجانی، آیت اللّه سید حسین قاضی، آیت اللّه محقق داماد، علّامه طباطبایی و... تلمذ نمود.

در کنار تدریس درسهی حوزه، به تحقیق و تألیف نیز دست یازید، که از جمله ی آنها کتاب ارزنده ی «مکاتیب الرّسول» است.

احترام به همسر

نقل شده است که: «در این چند سال اخیر، چون همسر آیت اللّه میانجی کسالت داشتند، ایشان هیچ دعوتی و مهمانی را نمی پذیرفت.»

پول هنگفت

آیت اللّه احمدی میانجی نقل می فرمود: یکی از ثروتمندان، پول هنگفتی را به من داد که بری رفع مشکل محرومان خیلی کارساز بود؛ امّا احساس کردم او می خواهد بعداً بیاید بری کارهی خود از من تأییدیه و توصیه نامه بگیرد. لذا آن همه پول را رد کردم!»

به مجلس شهدا می آیم

بارها آیت اللّه احمدی میانجی را بری سخنرانی دعوت می کردیم. ولی ایشان نمی پذیرفتند؛ ولی هر بار وقتی که عرض می کردیم مجلس شهید است، مشتاقانه می پذیرفتند و می گفتند: «چشم می آیم!»

فقط بری خدا

نقل شده است که: «آقا جعفر، فرزند آیت اللّه احمدی میانجی در کربلی پنج به مقام شامخ شهادت نایل آمد. ایشان در تشییع جنازه ی فرزندشان حضور پیدا کرده بودند، ولی ناگهان از نیمه ی راه بازگشتند. وقتی که علّت را از ایشان جویا شدیم، فرمودند: چیزی را که در راه خدا داده ام، نمی خواهم دنبالش راه بیفتم! ایشان در مجلس هفت نیز شرکت نکردند!»

عزّت نفس

سالهی اول که آیت اللّه میانجی به تبلیغ می رفتند، مردم وجوهات خود را به ایشان می دادند؛ ایشان با این که در اوج احتیاج و نیاز بودند، آن وجوهات و خمس را به طلبه هی دیگر می دادند که آنها خدمت مراجع تقلید ببرند، تا مقداری از پول دست آن طلبه ها را بگیرد. آیت اللّه میانجی بزرگوار بودند و بإے؛ے تهیدستی می ساختند و مشکلات را تحمّل می کردند ولی عزّت نفس خود را حفظ می نمودند».

امام جماعت فیضیه را نپذیرفت

نقل شده است که: «بعد از ارتحال آیت اللّه العظمی اراکی، از ایشان دعوت شده که امامت نماز جماعت با شکوه مدرسه ی فیضیه را بپذیرند، ولی ایشان قبول نکردند و در همان مسجد کوچک که پیشتر نماز می خواندند، نماز جماعت خود را ادامه دادند».

ساده زیستی

یکی از محافظان ایشان می گوید: «حاج آقا نمونه ی بارز تقوی و اخلاص بودند. همیشه سر یک سفره می نشستیم و بسیار صمیمی با هم غذا می خوردیم. ساده زیستی ایشان همواره ما را شگفت زده می کرد.»

از ایشان کار مکروه ندیده ام!

یکی از نزدیکان ایشان می گوید: «حدود پنجاه سال با آیت اللّه احمدی میانجی از نزدیک آشنا و با ایشان هم بحث بوده ام؛ در این مدت طولانی، حتّی یک کار مکروه نیز از ایشان ندیده ام؛ چه برسد به اینکه از ایشان، کار حرام از قبیل غیبت و تهمت و... ببینم! در این مدت حتّی تصور انجام چنین کارهایی از ایشان را نداشتم».

بعضی روضه ها را نخوانید

یکی از مداحان پیشکسوت که سالها در محضر ایشان بود، نقل نموده است: «آیت اللّه احمدی میانجی درباره ی روضه ها بسیار حساس بودند و می فرمودند، که: بعضی روضه هایی که بعضی ها می خوانند خوب نیست، ی کاش این نوع روضه ها را نخوانند؛ چرا که در چنین روضه هایی یک نوع ذلّت بری اهل بیت - علیهم السلام - در ذهن مستمعان متصور می شود. روضه ها باید مطابق شأن و منزلت معصومین - علیهم السلام - ارایه شود.

در برخی موارد از محضر ایشان می پرسیدیم که: حاج آقا نقل این مطلب یا روضه چطور است؟ ایشان می فرمودند: من جایی آن را ندیده ام و می فرمودند: «اهل بیت - علیهم السلام - آن قدر فضایل و مقامات و کرامات دارند که هیچ نیازی به این مطالب بی مأخذ و ضعیف نداریم».

درِ نیمه سوخته

روزی به مناسبت ایام فاطمیه، ایشان جهت سخنرانی به مجلسی دعوت شده بودند؛ همین که وارد آن مجلس شدند و ماکتِ در نیمه سوخته ی را - که به یاد واقعه ی دلخراش آتش زدن خانه ی فاطمه زهرا(س) درست کرده بودند - دیدند، بی اختیار به شدت گریستند؛ همه ی اهل مجلس نیز با ایشان گریستند. آخرالامر، ایشان در آن شب، نتوانست منبر برود.

روضه، بیشتر بخوان!

یکی از فضلی حوزه ی علمیه قم می گوید: «آیت اللّه احمدی میانجی به من سفارش می فرمود که: سعی کنید روضه، زیاد بخوانید!

ایشان دلباخته ی سیّدالشهدا - علیه السلام - بود. همین که اسم یکی از چهارده معصوم - علیهم السلام - به گوش ایشان می خورد، دگرگون می شد و به شدّت گریه می کرد».

فعّالیت هی سیاسی

او، به دور از جنجال، فعالیت سیاسی داشت و در این راه، خود را با اهداف امام خمینی(ره) کاملاً هماهنگ کرده بود. در عرصه هی خطرناک و سرنوشت ساز انقلاب، با حضوری حماسی و عمیق، نقش تعیین کننده ی داشت. انقلابیون و نیروهی مردمی بویژه طلاب پرشور، امضی این عالم مجاهد را در اغلب اعلامیه ها و بیانیه هی شدید اللحن جامعه ی مدرسین بر ضد رژیم شاه دیده اند.

امسال، سال آخر است

از داماد ایشان نقل شده است که: «آیت اللّه احمدی میانجی بعد از غلطگیری نهایی جلد چهارم کتاب معروف شان - مکاتیب الرّسول - در عالم رؤیا خدمت رسول اکرم(ص) شرفیاب شدند و حضرت رسول(ص) با دست مبارک خود، شال منبری را به گردن ایشان انداختند، فرموده بودند: «امسال، سال آخر شماست!».

امشب نتوانست نماز شب را به جا آورد

یکی از افراد مأنوس با ایشان نقل نمود که: «آن استاد تهذیب نفس، حاج آقا مقیّد به شب زنده داری و تهجد و نماز شب بودند. سالهی سال برنامه ی ایشان این بود که یکی دو ساعت به اذان صبح مانده بیدار می شدند و با تضرّع به عبادت می پرداختند. در اولین لحظات ارتحالِ آقا، من به حاج آقا مهدی زنگ زدم و تسلیت گفتم و هر دو بی اختیار گریه کردیم و اولین فرمایش آقا مهدی این بود که آقا امشب دیگر نتوانست نماز شب را به جی آورد».

ارتحال

سرانجام روح والی آن عالم فرزانه، پس از حدود 75سال زندگی و تلاش و کوشش مستمر در راه تحقّق بخشیدن به اهداف بلند پیامبر اسلام و خاندان پاکش در روز سه شنبه 79/6/21مرغ روحش به سوی جهان جاوید پر کشید.

رهبر معظم انقلاب حضرت آیت اللّه خامنه ی در پی درگذشت این عالم بزرگ پیام تسلیتی را صادر فرمودند، که در بخشی از آن آمده است:

«ایشان در شمار عالمان و برگزیدگانی بودند که علم را با عمل و تقوی را با جهاد و فقاهت را با تبلیغ دین و برجستگی رتبه دانش و تحقیق را با کمال فروتنی و زهد و کم توقعی در هم آمیخته و در عرصه دین و معنویت همچون میدان حضور و نشاط انقلابی از پیشروان و گوی سبقت ربودگان بودند».

منابع:

1- خاطرات آیت اللّه احمدی میانجی؛ عبدالرحیم اباذری، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1380.

2- اسوه ی پارسایان؛ صادق حسن زاده، انتشارات آل علی(ع)، چاپ اول، 79.